HALİT REFİĞ, 1934’te İzmir’de doğdu. Sinemacı olmaya karar verince Robert Kolej’deki mühendislik eğitimini yarıda bıraktı (1953). İlk amatör filmlerini 1954-55’te yedek subaylık yaptığı Kore ve Japonya’da gerçekleştirdi. 1956’da dergi ve gazetelerde sinema üzerine yazılar yazmaya, 1957’den itibaren fiilen sinemada çalışmaya başladı. 1960 yılında Yasak Aşk filmi ile yönetmen oldu. Şehirdeki Yabancı (1963) ve Gurbet Kuşları (1964) gibi toplumsal gerçekçi özellikte ilk dönem filmlerinden sonra “Ulusal Sinema” kavramını geliştirdi. Bu görüşlerini topladığı Ulusal Sinema Kavgası adlı kitabını yayımladı (1971). TRT televizyonu için 1974-75 yılında hazırladığı Aşk-ı Memnu yerli TV dizilerinin öncüsü oldu. Kemal Tahir’in eserleri ve dostluğu fikrî gelişmesini büyük ölçüde etkiledi. “Haremde Dört Kadın” filminin senaryosunu birlikte hazırladılar (1965). “Yorgun Savaşçı” dizisinin ses ve görüntü malzemeleri 1983 yılında Başbakanlık emriyle yakıldı, bir video kaydı 1993 yılında TRT’de kesintisiz olarak yayınlandı. 1990 yılında Kemal Tahir’in Karılar Koğuşu adlı romanından yazarın Malatya cezaevi günlerini anlatan bir film yaptı. 1974-75 yıllarında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nin bünyesinde Türkiye’de ilk olarak sinema-televizyon yüksek öğrenimini başlatanlar arasında yer aldı. Bundan dolayı kendisine 1997 yılında Mimar Sinan Üniversitesi tarafından “Onursal Profesörlük” unvanı verildi. 1977’de ABD’de Wisconsin Üniversitesi’nde “The Intercessors”, 1984’te Ohio Denison Üniversitesi’nde “In The Wilderness” adlı filmleri gerçekleştirdi. “Hanım” (1989), “İki Yabancı” (1991), Köpekler Adası (1996) gibi çok kişisel filmlerinin yanı sıra son döneminde televizyon için diziler ve filmler de yaptı (Zirvedekiler, Affet Bizi Hocam, Gelinlik Kız). Yaptığı 60’ı aşkın filmin birçoğu çeşitli ödüller kazandı. Amerika, Avrupa, Asya ve Afrika ülkelerinde çeşitli şenlik ve gösterilerde Türkiye’yi temsil etti. 11.10.2009’da vefat etti.
Halit Refiğ’in kitapları: Ulusal Sinema Kavgası (1971), Haremde Dört Kadın -senaryo- (1974), Gazi ile Latife -senaryo- (1993), Gerçeğin Değişkenliği/Kemal Tahir (2000), Doğu, Batı ve Türkiye (2002), Aşk ve Ölüm Senaryoları (2006), Tek Umut Türkiye (2007), Şeytan Aldatması (2009), Puşkin Erzurum’da (2009), Koca Sinan (2009).
Halit Refiğ hakkında yazılan kitaplar: Düşlerden Düşüncelere Halit Refiğ/ İbrahim Türk (2001), Halit Refiğ/Ali Karadoğan (2003), Devlet Yapar Devlet Yakar-Yorgun Savaşçı Olayı/Ömer Serim (2003), Sinemada Mimari Açılımlar-Halit Refiğ Filmleri/Fatoş Adiloğlu (2005), Sinemada Ulusal Tavır/Şengün Kılıç (2007), Bir Halit Refiğ Filmi/Gülşah Nezaket Maraşlı (2007), Doğruyu Aradım Güzeli Sevdim/Irmak Zileli (2009), Sevgili Halit: Halit Refiğ’e Mektuplar (2011), Sinema-Edebiyat İlişkilerinde Türk Modernleşmesi: Halit Refiğ-Kemal Tahir İlişkisi (2012).
