Milliyetçilik Tanzimat'tan sonra, bütün batılı değerler gibi, fikir dünyamıza girer. Her ülkede değişik özellikler gösteren bu kavram, kiminde "faşist", kiminde "liberal", kiminde "sosyalist", kiminde "otoriter" şekil alır. Batı milliyetçiliğinin farklılıklar göstermesine rağmen, genel hâkim karakteri; millî çıkarlar için, "emperyalist" oluşudur. Bizde siyasî ve sosyal programa Ziya Gökalp'le, uzak tarih ve coğrafyalara uzanarak, bir ifade şekline ulaşırken, Cumhuriyet'in altı okundan biri olur.

Remzi Oğuz Arık, Ziya Gökalp'e alternatif milliyetçilik programı sunar. Milliyetçiliği oluşturan unsurları ikiye ayırır. Statik ve dinamik unsurlar.

Remzi Oğuz Arık'ın milliyetçiliğinde en belirgin özellik; anavatana (Anadolu'ya) ve köylüye verdiği önemdir. Kurduğu partinin adı da bunu gösterir. Sermaye terakümüne ve sermayenin imtiyazlı ellerde toplanmasına karşıdır, Türk halkının topyekün kalkınması için sosyal adaletçi görüşlere sahiptir.

Ömrü boyunca bu vatanı bütün sevgisi ile kucakladı, içinde bir mabetteymiş gibi yaşadı. Cephede savaştı, Fransa'da öğrenime giden öğrencilere "veli"lik, "arkeolog" olarak kazılar yaptı, Türk "müzeci"liğinin kurucu oldu. Üniversitede "hocalık", Meclis'te milletin "vekil"liğini yaptı.